مهندسي كامپيوتر
رشتهي مهندسي كامپيوتر در مقطع كارشناسي داراي دو گرايش سختافزار و نرمافزار است. البته اين دو گرايش در مقطع كارشناسي تفاوت قابل توجهي با يکديگر ندارند، به طوري كه تنها حدود 20 واحد درسي با يكديگر تفاوت دارند. يك مهندس سختافزار از تواناييهاي كلي يك مهندس نرمافزار برخوردار است و بالعكس. درسهايي مانند ساختمان دادهها، طراحي الگوريتم، مدارهاي منطقي و مدارهاي ديجيتال از درسهاي مشترك اين دو گرايشاند كه به دانشجويان هر دو گرايش، ديدي كلي نسبت به اصول كلي مهندسي كامپيوتر ميدهند.
1. گرايش سختافزار
هر كامپيوتر داراي دو جزء متفاوت سختافزار و نرمافزار است كه در اين ميان، سختافزار جزء فيزيكي كامپيوتر بوده و شامل صفحهكليد، صفحهي نمايش، چاپگر و ديسكها ميشود. اجزاي فيزيكي و قابل لمس كامپيوتر مانند مدارها و بردهاي الكترونيكي، ساختافزار ناميده ميشوند. براي مثال واحد پردازشگر مركزي يا CPU كه قلب هر كامپيوتر است و هرگونه عمليات و پردازش در آن انجام ميشود، مهمترين واحد سختافزاري يك كامپيوتر است. مهندسي سختافزار در مقطع ليسانس به مطالعه و بررسي طراحي سختافزاري، كنترل سختافزاري و شبكههاي كامپيوتري ميپردازد. براي مثال يك مهندس سختافزار به طراحي بخشهاي سختافزاري كامپيوتر، شامل پردازشگر مركزي، پورتهاي ورودي و خروجي و سيستمها و مدارهاي جانبي ميپردازد. مباحث درسي در رشتهي سختافزار به مطالب درسي در رشتهي مهندسي برق و الكترونيك نزديك است؛ خصوصاً تمام مطالب شاخهي ديجيتال شامل مدارهاي مختلف، معماري كامپيوتر و ميكروپروسسورهاي 1 و 2، الكترونيك ديجيتال و ... را شامل ميشود كه به اين بخش از سختافزار بيشتر در مقطع كارشناسي ارشد و دكترا پرداخته ميشود.
2. گرايش نرمافزار
نرمافزار جزء غير قابل لمس كامپيوتر است. برنامهها و دادههايي است كه به كامپيوتر فرمان ميدهند كه چه عملي را انجام دهد. نرمافزار در حقيقت، روح و جان كامپيوتر است كه به سختافزار هويت ميبخشد و اصولاً به برنامهاي گفته ميشود كه براي بهكارگيري سختافزار ساخته شده باشد. نرمافزارها را ميتوان به دو ردهي كلي دستهبندي كرد كه عبارتاند از: نرمافزارهاي سيستمي و نرمافزارهاي كاربردي. نرمافزارهاي سيستمي، برنامههايي هستند كه كامپيوتر براي فعال شدن يا سرويس دادن، به آنها نياز دارد و به اين دليل از سوي سازندگان سيستم كامپيوتري عرضه ميشوند و مهمترين آنها، سيستم عامل است. نرمافزارهاي كاربردي نيز برنامههايي هستند كه كاربر، يا خود آنها را مينويسد يا شركتهاي نرمافزاري آنها را تهيه كرده و براي فروش عرضه ميكنند. اينگونه برنامهها معمولاً عموميت برنامههاي سيستم را نداشته و براي زمينههاي مختلف مهندسي، علمي، تجاري، آموزشي، تفريحي يا طراحي نوشته ميشوند.
توانمنديها و ويژگيهاي لازم
يك مهندس كامپيوتر بايد سختكوش و با پشتكار باشد؛ چون رشتهي كامپيوتر، رشتهي پويايي است و دانشجو بايد هميشه اطلاعاتش بهروز بوده و به دنبال فراگرفتن مطالب جديد باشد؛ در نتيجه كساني كه ميخواهند فقط چهار سال درس بخوانند و بعد مطالعه را كنار گذاشته و وارد بازار كار شوند، در اين رشته موفق نخواهند شد؛ برعكس افرادي كه هميشه به دنبال مطالعه و فراگيري هستند، در اين رشته، موفق ميشوند. مهندس كامپيوتر بايد پايهي رياضي قوي داشته و توانايياش در زمينهي فيزيك خوب باشد. همچنين لازم است كه فردي خلاق باشد تا بتواند مسائل را از راه حلهاي ابتكاري حل كند؛ راه حلهايي كه كمترين هزينه و بهترين كارايي را داشته باشند. مهندسي كامپيوتر در مقطع كارشناسي ارشد و دكترا، در 4 گرايش معماري كامپيوتر، سختافزار، هوش مصنوعي و نرمافزار ارائه ميشود. (كنترل: مسعود تاجفرد)
روباتيك
امروزه كاربرد روباتيك و اتوماسيون در كارخانهها به عنوان يكي از محورهاي اساسي توسعهي صنعتي شناخته ميشود. روباتها به ويژه در محيطهاي خطرناك مانند فضا، اعماق زمين، ته دريا، محيطهاي شيميايي و راديواكتيو، نقش مؤثري در پيشبرد علم و تكنولوژي دارند. از همين رو رشتهي مهندسي روباتيك با بهرهگيري از امكانات و تواناييهاي مجموعههاي برق و مكانيك و تا حدودي كامپيوتر دانشگاهها تأسيس شده است.
تواناييهاي مكانيك، براي ايجاد اتصالات، طرح روبات و فيزيك آن، لازم است. آشنايي با رشتهي برق و به خصوص در زمينهي كنترل، براي ايجاد مدارها و كنترل روبات، حياتي است. بسياري از روباتها علاوه بر اينكه توسط انسان و فرمانهاي انساني قابل كنترل هستند، ميتوانند به طور هوشمند نيز خود را كنترل كنند و تصميم بگيرند. اين روباتها نيازمند برنامهنويسي هوشمند و دقيقي هستند كه مهندسان هوش مصنوعي (يكي از گرايشهاي رشتهي كامپيوتر) قابليت انجام اين كار را دارند.
این مقاله مربوط به قلم چی هست و به نظرم توضیح کامل و خوبی داده